Nguồn gốc và ý nghĩa Tết Thanh Minh trong phong tục của người Việt

Mặc dù ngày Tết Thanh Minh không phải là một ngày lễ lớn trong năm nhưng nó lại mang đậm nét văn hóa đặc trưng của người dân Việt Nam. Vào dịp này, hầu hết các người con xa xứ đều cố gắng sắp xếp thời gian để về tảo mộ ông bà hoặc người thân của mình để thể hiện lòng thành kính. Ý nghĩa Tết Thanh Minh như thế nào? Tết Thanh Minh vào ngày nào? Hãy cùng Hộp Quà Tết tìm hiểu thông tin chi tiết về dịp này qua bài viết dưới đây nhé!

Tết Thanh minh là gì? Nguồn gốc Tết Thanh minh

>>Tham khảo thêm:

• Tết Hàn Thực là Tết gì
• Tết Nguyên Tiêu là gì
• Ý nghĩa Tết Trung Thu
• Ý nghĩa ngày Tết Ta

Tết Thanh Minh nghĩa là gì? Tết Thanh Minh là ngày gì? Tết Thanh Minh là một trong 24 tiết khí hàng năm còn được gọi là Tiết Thanh Minh. Ý nghĩa Tết Thanh Minh bắt nguồn từ tên gọi “Thanh Minh”, từ “thanh” có nghĩa là “trong” còn “minh” biểu thị sự sáng sủa của bầu trời để thể hiện sự trong lành.

Trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du có một câu thơ nổi tiếng là “Thanh minh trong tiết tháng 3/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh…”. Trong Tết Thanh Minh, vào những ngày đầu của tháng 3 sẽ có Hội Đạp Thanh còn được gọi là Hội Giẫm Cỏ và tất cả chúng đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Trong dịp này, nam nữ thường sắm sửa cho mình những bộ quần áo đẹp để cùng nhau đi chơi xuân.

Ý nghĩa Tết Thanh minh

Ý nghĩa Tết Thanh Minh đối với người Việt là dịp quan trọng để tưởng nhớ về ông bà, tổ tiên. Dù có đi xa nhưng trong ngày này, gia đình thường tập trung về quê thăm mộ và quây quần bên nhau. Việc làm sạch cũng như trang trí ngôi mộ là cách thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên.

Đến dịp này, mọi người thường ra các khu nghĩa trang dọn dẹp tạo nên một không khí tấp nập. Việc này cũng nhằm dạy cho con cháu hiểu biết về lòng hiếu thảo và tôn trọng ba mẹ, ông bà. Bên cạnh việc quan tâm đến mộ gia tiên người dân cũng không quên quét dọn, chăm sóc những mộ vô chủ hoặc không có người thân chăm sóc. 

Tết Thanh minh 2024 là ngày nào?

Dịp Tết Thanh Minh là ngày nào? Tết Thanh Minh không có ngày cố định thường diễn ra từ ngày mùng 4 hoặc mùng 5 của tháng 4 dương lịch (sau khi kết thúc tiết Xuân Phân) sau đó kết thúc vào khoảng ngày 20 hoặc 21 của tháng 4 dương lịch. Tuy nhiên, đối với các năm nhuận Thanh Minh ngày mấy tháng mấy sẽ có một ít thay đổi nhẹ. Ví dụ như trong năm Quý Mão 2023, Tết Thanh Minh rơi vào tháng 5/4 Dương Lịch tức 15/2 (Nhuận) thay vì tháng 3.

Ngày Tết Thanh Minh năm 2024 vào ngày nào? Tết Thanh Minh sẽ rơi vào thứ năm ngày 4/4/2024 dương lịch (tức ngày 26/2/2024 âm lịch). Ý nghĩa Tết Thanh Minh đối với những người con xa xứ rất thiêng liêng bởi vì học được về quê tảo mộ ông bà, tổ tiên của mình.

Cúng Tết Thanh minh cần chuẩn bị những gì?

Ngoài việc hiểu ý nghĩa Tết Thanh Minh bạn cũng cần hiểu rõ về các lễ vật cần sử dụng. Lễ tảo mộ trong dịp này là một ngày đặc biệt quan trọng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh những sai sót không mong muốn. Cụ thể như sau: 

• Mâm ngũ quả
• Hương hoa
• Nhang đỏ, đèn nến.
• Vàng mã
• Rượu trà
• Bánh trái
• Gà luộc

Văn khấn cúng Tết Thanh minh năm 2024

Ý nghĩa Tết Thanh minh là ngày lễ trọng đại để tưởng niệm đấng sinh thành và tổ tiên đã khuất. Khi đã chuẩn bị tất cả các lễ vật cần thiết tiếp theo bạn chỉ cần đọc văn khấn. Mẫu văn khấn cho Tết Thành Minh 2024 như sau:

“Con kính lạy chín phương Trời, cửu huyền Thất Tổ, cùng các đấng Thánh Thần.

Hôm nay là ngày… tháng… năm…, nhằm ngày lễ Thanh Minh quan trọng.

Tín chủ (chúng) con là…, ngụ tại…

Nhờ âm đức vô lượng, công lao sâu dầy của các bậc Tổ tiên đã dày công lao khổ để gây dựng cơ nghiệp nên mới có ngày hôm nay. Tuy thân xác đã về cõi vĩnh hằng nhưng chân linh vẫn luẩn quẩn nơi phần mộ cô đơn

Tấm lòng thành kính, chúng con sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, dâng lễ hương, hoa quả, đốt nén tâm nhang thơm ngào ngạt trước mộ phần. Kính mời hương linh các bậc Tổ tiên linh thiêng, quy tụ về nơi đây cùng nhau thụ hưởng lễ vật con cháu cúng dường.

Nhờ Phật, Thánh phù hộ che chở, đội đức trời cao rộng lượng thứ tha, xin hãy thương xót độ trì cho con cháu đức hạnh, vạn sự đều hanh thông, gia đạo thịnh vượng, già trẻ đều được an khang. Xin các Ngài ban phước lành cho mọi người được: Tâm an, lạc nghiệp, sức khỏe dồi dào, công thần hanh thông, gia đình hòa thuận, cháu con nối dõi đườg đường, vinh hưởng phước lộc trời ban.

Lễ nhỏ mọn, lòng thành kính dâng, ngưỡng mong các Ngài thương xót chứng giám, phù hộ độ trì con cháu qua lại được bình yên, nhà cửa hưng vượng. Gia đức đời đời kiên trì, mai sau có đạo hiếu làm rạng rỡ tông đường.

Chúng con lễ bạc thành tâm cúi xin chứng giám.”

Những điều nên làm và không nên làm trong Tết Thanh Minh

Thanh Minh là một ngày lễ trọng đại của người Việt thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” đến công ơn của các bậc tiền nhân, tổ tiên. Trong ngày này, mỗi gia đình dân tộc đều dành tấm lòng thành kính để làm lễ cúng giỗ tổ tiên. Do đó, ngoài biết ý nghĩa Tết Thanh Minh bạn cũng nên biết những điều gì nên làm và không nên làm.

Những việc không nên làm: 

• Không nên giẫm đạp qua mộ hoặc đá đồ cúng của người khác đặc biệt là trẻ nhỏ và thanh niên cần chú ý để tránh mang lại vận xui.
• Phụ nữ trong kỳ hành kinh, có thai hoặc bị phong hàn thấp khớp nên hạn chế việc đi tảo mộ do khí lạnh ở đây.
• Khi dọn dẹp mộ, cần làm sạch sẽ và kiểm tra tình trạng mộ để tránh sự xâm nhập của các loài chuột rắn.
• Tránh bàn tán chỉ trỏ vào mộ người khác để không mang lại xui xẻo.

Những điều nên làm:

• Tôn trọng và biểu dương lòng thành kính và biết ơn đối với ông bà, tổ tiên bằng việc đi tảo mộ.
• Dọn dẹp bàn thờ và nhà cửa để chuẩn bị tiếp đón ông bà, tổ tiên.
• Tiến hành lễ cúng Thanh Minh ngoài mộ và tại nhà để bày tỏ lòng hiếu thảo và biết ơn đối với ông bà, tổ tiên.

LỜI KẾT

Hy vọng rằng những giá trị nhân văn cao đẹp của ý nghĩa Tết Thanh Minh sẽ mãi được lưu truyền. Đồng thời, qua đó mỗi người dân Việt sẽ tự hào, gìn giữ để lan tỏa những giá trị nhân bản đặc sắc này trong cộng đồng và trên trường quốc tế. Hãy cùng đồng hành với Hộp Quà Tết để cập nhật những bài viết mới nhất nhé!