Mâm cúng mùng 1 tết gồm những gì? Lễ vật và văn khấn cúng mùng 1 Tết

Tết nguyên đán là dịp luôn được mong chờ nhất vào mỗi năm của nhiều gia đình vì đây là kỳ nghỉ dài nhất của những đứa con xa quê có dịp về thăm bố mẹ, vợ chồng đoàn tụ. Chính vì vậy, người người nhà nhà đều chuẩn bị tươm tất mọi thứ vào ngày tết, đặc biệt là mâm cỗ. Vậy mâm cúng mùng 1 tết gồm những gì, hãy cùng Hộp Quà Tết tìm hiểu qua bài viết chi tiết dưới đây nhé! 

Ý nghĩa lễ cúng mùng 1 Tết

>>>Tham khảo thêm:

• Giỏ quà tết giá rẻ
• Giỏ quà tết 2024
• Dịch vụ quà Tết
• Hộp gỗ quà Tết

Mùng 1 tết là dịp quan trọng, là thời khắc đoàn viên của gia đình sau một năm làm việc và học tập vất vả. Chính vì vậy, mâm cơm ngày tết cũng được chăm chút kỹ lưỡng hơn mọi ngày với đầy đủ món ăn. Với mong muốn một năm luôn đầy đủ, sung túc và hạnh phúc nên đa số mâm cỗ mùng 1 tết của nhiều gia đình sẽ bày biện rất nhiều món ăn, tất cả đều được sắp xếp chỉn chu, bài trí bắt mắt.

Bên cạnh đó, mâm cúng mùng 1 tết còn dùng để cúng ông bà, tổ tiên và cả những người có công xây dựng và giữ gìn hoà bình cho đất nước. Vì vậy, mâm cúng từ đêm 30 đến hết ngày mùng 3 tết sẽ được nhiều gia đình chuẩn bị một cách kỹ càng, tươm tất. 

Mâm cơm cúng mùng 1 Tết gồm những gì?

Mâm cúng mùng 1 tết sẽ bao gồm mâm ngũ quả, hương, giấy tiền vàng bạc, nến, đèn, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng hoặc bánh tét,… Mâm cỗ có thể là cỗ chay hoặc cỗ mặn nhưng phải chuẩn bị thật kỹ càng và chỉn chu. Hiện nay, nhiều gia đình cũng không quá chú trọng món ăn, mâm cỗ chỉ cần 4-5 món phù hợp với kinh tế, điều quan trọng vẫn là tấm lòng hướng về tổ tiên và không khí quây quần bên nhau trong ngày tết. Hãy cùng điểm qua một số mâm cỗ mùng 1 tết quen thuộc của các vùng miền dưới đây! 

Mâm cơm cúng ngày mùng 1 Tết miền Bắc có gì?

Mâm cỗ miền Bắc sẽ có đầy đủ 4 bát và 4 đĩa tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa và bốn phương. Ngoài ra, những gia đình đông người hay thích cúng tết cầu kỳ sẽ chuẩn bị 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa. 

• 4 Đĩa trong mâm cỗ miền Bắc sẽ gồm có 1 đĩa gà luộc, 1 đĩa thịt lợn, 1 đĩa giò lụa và 1 đĩa chả quế chiên. Điều quan trọng là không thể nào thiếu một đĩa xôi gấc với mong muốn những điều may mắn luôn đến với gia đình. 
• 4 Bát sẽ gồm có 1 bát chân giò hầm măng, 1 bát bóng thả, 1 bát miến dong và 1 bát mọc nấm thả. Chân giò phải chọn loại vừa nạc vừa mỡ, giữa bát sẽ có 1 miếng thịt ba chỉ vuông vức khía làm tư và nở đều bốn góc. 

Ở miền Bắc, người ta sẽ không sát sinh vào đầu năm mới nên hầu như các món ăn sẽ được chuẩn bị từ trước. 

Mâm cơm thắp hương ngày mùng 1 ở miền Trung

Mâm cúng mùng 1 tết ở miền Trung sẽ có đầy đủ món khô và món nước, hầu hết sẽ là các món mặn, gia vị đậm đà như nem lụi, bò nướng sả ớt, heo quay, gà quay, củ cải kho thịt heo nạc, thịt heo nạc rim,… 

Ngoài ra, mâm cúng còn có một số món ăn đặc trưng của miền Trung như thịt bò hoặc heo ngâm nước mắm, các món cuốn, các món trộn để làm món khai vị. Cuối bữa tiệc sẽ luôn có các món tráng miệng kèm theo như bánh ngũ sắc, bánh phục linh, bánh in bột nếp, các loại bánh đậu xanh nhuộm màu hoặc nặn theo hình trái cây vô cùng độc đáo. 

Mâm cơm cúng mùng 1 Tết ở miền Nam

Mâm cúng mùng 1 tết ở miền Nam sẽ đơn giản hơn nhiều vì hầu hết sẽ phụ thuộc vào kinh tế gia đình, thể hiện sự trù phú và màu mỡ của vùng đất đồng bằng và không quá cầu kỳ như miền Bắc. Món ăn trong mâm cỗ miền Nam sẽ phong phú hơn và không quá gò bó theo một quy chuẩn nhất định bao gồm chả giò chiên, lạp xưởng, gỏi gà luộc xé phay ăn kèm củ kiệu.

Đặc biệt hơn là không thể thiếu món bánh tét với nhiều loại như tét nếp cẩm, tét ngọt, bánh tét dừa, bánh tét nhân thịt hoặc trứng vịt,… Ngoài ra, hai món ăn quan trọng thường xuất hiện nhiều trong mâm cỗ đó là thịt kho hột vịt và canh khổ qua với ý nghĩa mong muốn một năm tốt đẹp, sung túc và viên mãn. 

Mâm cúng mùng 1 Tết các món chay

Đối với các gia đình theo đạo Phật, họ quan niệm rằng đầu năm không nên sát sinh. Vì vậy, thay vì chuẩn bị mâm cỗ mặn, họ sẽ chuẩn bị cỗ chay với một số món quen thuộc như:

• Rau củ xào chay gồm có bắp non, cà rốt, cải thảo, nấm,… 
• Đậu hũ là món ăn quen thuộc đối với những người ăn chay, có thể chế biến thành cách món như đậu hũ chiên xù, đậu hũ tứ xuyên, đậu hũ xào nấm,… 
• Canh nấm chay: dù là mâm cúng hay mâm cơm, chay hay mặn đều không thể thiếu một bát canh, chủ yếu là bạn nên chọn các loại nấm, rau củ yêu thích và không cần quá cầu kỳ. 
• Các món xôi thường xuất hiện ở cả mâm cỗ chay và mặn, các loại xôi sẽ bao gồm xôi đậu xanh, xôi gấc, xôi lá dứa,… 

Văn khấn cúng mùng 1 Tết cổ truyền Việt Nam

Để bắt đầu buổi cúng mùng 1 tết, các gia đình phải chuẩn bị văn khấn mùng 1 tết, các bài văn khấn sẽ bao gồm: 

Bài cúng mùng 1 đầu năm gia tiên

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần, 3 lạy)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sanh Di Lặc Tôn Phật

Con kính lạy các cụ Tổ Khảo, Tổ tỷ, bá thúc huynh đệ, đường thượng tiên linh và các hương hồn nội tộc, ngoại tộc.

Hôm nay là ngày mồng 1 tháng Giêng năm …., chúng con là:….. hiện cư ngụ tại số nhà ….., ấp/khu phố …., xã/phường ….., quận/huyện ….., tỉnh/thành …… 

Nay theo tuế luật, âm dương vận hành tới tuần Nguyên đán, mồng một đầu xuân, mưa móc thấm nhuần, đón mừng năm mới. 

Con cháu tưởng niệm ân đức tổ tiên như trời cao biển rộng, khôn đem tấc cỏ báo đáp ba xuân. 

Do đó, chúng con cùng toàn thể con cháu trong nhà sửa sang lễ vật, oản quả hương hoa kính dâng trước án. 

Kính mời các cụ Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, bá thúc huynh đệ, cô di tỷ muội, nam nữ tử tôn nội ngoại, cúi xin thương xót con cháu, linh thiêng giáng về linh sàng, phù hộ độ trì con cháu, năm mới an khang, mọi bề thuận lợi, sự nghiệp hanh thông, bốn mùa không hạn ách nào xâm hại, tám tiết có điềm lành tiếp ứng. 

Tín chủ chúng con đồng tâm kính mời các vị vong linh, tiền chủ, hậu chủ ở trong đấy này cùng về hâm hưởng, phù hộ cho chúng con được bách sự như ý, vạn sự cát tường. 

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin chứng giám phù hộ độ trì. 

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy) 

(theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam – NXB Văn hoá Thông tin)

Bài cúng mùng 1 Tết cho thần linh

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật. 

Con kính lạy Phật trời, Hoàng Thiên Hậu Thổ.

Con kính lạy chư vị Tôn Thần. 

Hôm nay là ngày mồng 1 tháng Giêng, nhằm ngày Tết nguyên đán đầu xuân, giải trừ gió đông lạnh lẽo, hung nghiệt tiêu tan, đón mừng Nguyên Đán xuân thiên, mưa móc thấm nhuần, muôn vật tưng bừng đổi mới. 

Nơi nơi lễ tiết, chốn chốn tường trình.

Tín chủ con là………………………………………..

Ngụ tại……………………………………………….

Nhân tiết minh niên sắm sửa hương hoa, cơm canh lễ vật bày ra trước án, dâng cúng Thiên Địa Tôn Thần. 

Thiết nghĩ tôn thần hào khí sáng loà, ân đức rộng lớn. Ngôi cao vạn trượng uy nghi, vị chính mười phương biến hiện. Lòng thành vừa khởi, tôn đức cảm thông. 

Cúi xin giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật. 

Nguyện cho chúng con mọi người hoan hỷ vinh xương, con cháu cát tường khang kiện. 

Mong ơn Đương Cảnh Thành Hoàng, đội đức tôn thần bản xứ. Hộ trì tín chủ, gia tộc gia ân, xá quá trừ tai. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, sự nghiệp hanh thông, sở cầu như ý. 

Chúng con lòng thành kính lễ, cúi xin chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì. 

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy). 

Bài cúng mùng 1 Tết đầu năm ở ngoài sân

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)

Kính lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần. 

Kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ thần quân.

Kính lạy ngài Bản gia Tiền chủ ngụ trong nhà này. 

Tín chủ con là …… sinh năm ……. ngụ tại ……

Hôm nay là ngày … tháng … năm … (theo âm lịch).

Tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương hoa, trà quả, đốt nén tâm hương dâng lên trước án. Thành tâm kính mời Đức Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngày Bản xứ Thổ Địa, ngài Bản gia Táo Quân, ngày Bản gia Tiên Chủ cùng chư vị Tôn Thần. 

Cúi xin chư vị Tôn Thần thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Về sau xin chư vị phù trì tín chủ chúng con toàn gia bình an, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng thịnh, lộc tài tăng tiến, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin nhận được sự phù hộ độ trì từ thần linh.

Phục duy cẩn cáo!

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần).

Hướng dẫn cách cúng ngày mùng 1 Tết theo phong tục tập quán

Thời gian thực hiện lễ cúng mùng 1 tết tốt nhất là vào rạng sáng. Tuy nhiên, nếu điều kiện không cho phép, bạn có thể cúng vào sáng mùng 1 và tuyệt đối không được cúng sau 12h trưa. Vào ngày đầu tiên của tết nguyên đán, sau khi đã chuẩn bị đầy đủ mâm cúng và lễ vật, gia chủ sẽ bày biện mâm cúng lên bàn thờ. Những gia đình nào cúng bên ngoài sẽ chuẩn bị thêm mâm cúng ở ngoài sân hoặc trước cửa. 

Tiếp theo, gia chủ sẽ ăn mặc gọn gàng, lịch sự và thắp hương làm lễ. Sau đó, gia chủ sẽ đọc văn khấn để cảm ơn ông bà tổ tiên và các chư vị thần linh, đồng thời cầu xin tổ tiên và các chư vị luôn phù hộ gia đình êm ấm, hoà thuận, mạnh khoẻ và sung túc. Khi đọc văn khấn, gia chủ phải thật thành tâm, cần đọc to, rõ, tốc độ đọc vừa phải và tránh đọc sai. Sau khi kết thúc, gia chủ sẽ chắp tay lạy 3 lần, đợi hương tàn rồi sau đó hạ lễ để thụ lộc. 

Những điểm cần lưu ý trong ngày mùng 1 Tết

Mùng 1 tết là thời điểm bắt đầu của năm mới, để đảm bảo mọi sự hanh thông và thuận lợi cả năm, trong ngày này gia chủ cần phải để ý những điều kiêng kỵ và lưu ý như sau:

• Tiền bạc và vàng mã dùng để cúng phải để nguyên trên bàn thờ suốt 3 ngày tết và chờ đến mùng 3 tết mới được hoá vàng, những bữa còn lại sẽ cúng bánh chưng và các loại bánh kẹo. 
• Nên duy trì ngọn lửa trên bàn thờ thắp sáng liên tục trong 3 ngày tết. 
• Không nên thắp hương nhiều trong các ngày tết, chỉ cần thắp khi làm lễ và mỗi bát hương một nén nhang là được. 
• Sau khi làm lễ cúng mùng 1 tết, cả gia đình nên đi chúc tết họ hàng, người thân và lì xì cho người già, trẻ nhỏ. 

Ngoài ra, bạn cần lưu ý một số điều trong các ngày tết như sau:

• Nên tươi cười vào ngày đầu năm để cả năm luôn gặp nhiều may mắn. 
• Kiêng lửa và tránh những người nặng vía vào xông đất. 
• Không la mắng trẻ con hoặc nói những điều không hay.
• Không quét nhà, cắt tóc, tiêu xài hoang phí và làm vỡ đồ đạc trong 3 ngày tết. 
• Đi lễ chùa nên mua muối đầu năm để cầu cho mọi việc được hanh thông, thuận lợi. 

LỜI KẾT

Qua bài viết trên, Hộp Quà Tết đã tổng hợp những thông tin về mâm cúng mùng 1 Tết gồm những gì để bạn đọc có thể tìm hiểu và tham khảo. Mong rằng những thông tin hữu ích ở trên sẽ giúp bạn trong việc chuẩn bị mâm cúng ngày tết đầy đủ và chỉn chu.