Mâm cúng giao thừa gồm những gì? và cách bày mâm cúng đúng cách

Cúng giao thừa được xem là một trong những nghi lễ quan trọng trong năm mới với ý nghĩa tiễn đưa năm cũ, chào đón năm mới. Vậy bạn đã biết mâm cúng giao thừa gồm những gì chưa? Hay cách bày mâm cúng giao thừa như thế nào mới đúng? Hãy để Hộp Quà Tết giúp bạn giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Vì sao phải chuẩn bị mâm cúng giao thừa?

Theo truyền thuyết, mỗi năm dân gian đều có một vị Hành Khiển trông coi mọi việc và đêm giao thừa, vị thần này sẽ bàn giao lại công việc cho một vị thần khác. Do đó, người dân chuẩn bị mâm cúng giao thừa với ý nghĩa, tiễn đưa vị Hành Khiển cũ về trời và đón mời vị thần mới. Đồng thời, nghi lễ còn là cách mọi người cầu mong may mắn, thịnh vượng sẽ đến với gia đình trong năm mới.

>>>Tham khảo thêm:

• Các phong tục ngày tết
• Kinh nghiệm mua sắm tết
• Cách làm tháp tỏi cúng ông địa
• Cách lau dọn bàn thờ ngày tết

Vậy mâm cúng giao thừa gồm những gì mới đúng chuẩn? Mỗi vùng miền, sẽ có cách bày mâm cúng giao thừa riêng, phù hợp với văn hóa, truyền thống ở đấy, cụ thể như sau:

Mâm cúng giao thừa miền Nam

Do khí hậu khô nóng, các món ăn ở miền Nam mang đặc trưng thời tiết nơi đây. Vì thế, mâm cúng giao thừa miền Nam cũng ưu tiên các món ăn ngày Tết truyền thống như canh khổ qua, thịt kho hột vịt, chả giò, củ kiệu, dưa món, chả giò,… và không thể thiếu bánh Tết . 

Tuy mâm cúng giao thừa mỗi miền có những đặc trưng khác nhau, nhưng lễ cúng vẫn phải tuân thủ các tiêu chuẩn giống nhau. Thông thường lễ cúng cần chuẩn bị các thành phần như đĩa trầu cau, mâm ngũ quả, đèn cây, dĩa muối, dĩa gạo, 3 hoặc 5 ly trà hoặc rượu, bình hoa cúng, vàng mã, bánh mứt,…

Mâm cúng giao thừa miền Bắc

Mâm cúng giao thừa gồm những gì? Mâm cúng miền Bắc có khác miền Nam? Theo đặc trưng khí hậu, các món ăn truyền thống miền Bắc và miền Nam có nhiều sự khác nhau. Mâm cúng miền Bắc cũng chịu ảnh hưởng từ nét văn hóa ẩm thực này, những món ăn thường có trong mâm cúng giao thừa miền Bắc sẽ nghiêng về các món khô như gà luộc, giò lụa, nộm, hành chuối, bánh chưng, nem,…

Tùy vào điều kiện của mỗi gia đình, mâm cúng giao thừa miền Bắc thường chọn cúng 4 bát 4 đũa hay 6 bát 6 đũa, 8 bát 8 đũa. Miễn sau cho con số trên mâm luôn ở số chẵn – con số may mắn, tài lộc trong năm mới. 

Hướng dẫn chuẩn bị mâm cúng giao thừa trong nhà

Cùng giao thừa sẽ có hai nghi thức chính là cúng giao thừa trong nhà và cúng giao thừa ngoài trời, mỗi nghi thức sẽ tương ứng với mâm cúng khác nhau. Do đó, nhiều người vẫn chưa biết mâm cúng giao thừa gồm những gì? Đối với mâm cúng giao thừa trong nhà, người ta thường chuẩn bị các món ăn và lễ vật cụ thể như sau:

• Gà luộc
• Chả giò lụa, nem
• Bánh chưng/ Bánh Tết
• Thịt đông/ thịt kho hột vịt
• Dưa món/ củ kiệu
• Dưa hành muối
• Cá rán
• Canh măng/ canh khổ qua
• Trầu cau
• Gạo,muối
• Mâm ngũ quả
• Trà, rượu
• Vàng mã
• Hương (nhang), đèn, nến

Các món trên mâm cúng giao thừa có thể thay đổi tùy vào văn hóa ẩm thực và truyền thống mỗi vùng. Sau khi đã chuẩn bị các lễ vật, mâm cúng giao thừa đủ đầy, gia chủ sẽ bày mâm cúng gọn gàng lên bàn trong nhà. Đúng thời gian, gia chủ sẽ khấn văn khấn cầu mong năm mới đủ đầy, trọn vẹn vẹn và tiễn đưa Hành Khiển cũ về trời, đón Hành Khiển mới đến. Kết thúc nghi lễ, gia chủ chuẩn bị chậu đốt giấy tiền vàng mã và rải muối ra sân để hoàn tất lễ. 

Chuẩn bị mâm cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cúng giao thừa gồm những gì? Mâm cúng giao thừa ngoài trời có khác với mâm cúng giao thừa trong nhà? Cùng tìm hiểu ngay sau đây:

Mâm cúng giao thừa ngoài trời gồm những gì?

Đối với câu hỏi mâm cúng giao thừa gồm những gì và sự khác nhau giữa mâm cúng giao thừa ngoài trời với trong nhà, nhìn chung không có quá nhiều sự khác biệt giữa chúng. Mâm cúng ngoài trời vẫn bao gồm những lễ vật, món ăn sau đây:

• Gà trống luộc nguyên con
• Đĩa xôi gấc
• Bánh chưng/ Bánh Tết
• Rượu, trà
• Trầu cau
• Mâm ngũ quả
• Bánh kẹo
• Đĩa gạo, đĩa muối
• Hương, đèn, nến

Cách bày mâm cúng giao thừa ngoài trời

Để bày mâm cúng giao thừa ngoài trời đúng cách, bạn có thể thực hiện theo hướng dẫn dưới đây: 

Bước 1: Sử dụng một chiếc bàn chắc chắn và trải khăn trải bàn để bày mâm cúng giao thừa.

Bước 2: Sắp xếp mâm lễ như sau:

• Gà: Đặt đĩa gà vào giữa mâm và hướng ra ngoài vành mâm, miệng gà ngậm một bông hoa hồng đỏ.
• Bánh chưng/bánh Tét: Bó vỏ bánh chưng/ bánh Tết, cắt bánh thành các phần đều nhau và đặt lên dĩa cạnh con gà.
• Xôi gấc: Có thể thay bánh chưng/ bánh Tết bằng xôi rất và đặt vị trí xôi cạnh con gà..
• Giò lụa: Lột vỏ và cắt thành những khoanh giò tròn, đặt vào đĩa và đặt bên cạnh đĩa bánh chưng/ bánh Tết.
• Mâm ngũ quả: Tùy vào vùng miền, mâm ngũ quả có thể trang trí khác nhau và đặt sau con gà.
• Trầu cau, vàng mã: Sắp xếp trên vành mâm. 
• Gạo, muối: Cho gạo muối vào đĩa hoặc chén nhỏ, đặt cạnh mâm ngũ quả. 
• Đèn, nến: Đặt vào bên cạnh mâm ngũ quả.
• Rượu, nước: Rót và đạt trước mâm cúng giao thừa.
• Mũ cánh chuồn: Đặt bên cạnh mâm hoặc phía sau mâm lễ nếu mâm cúng còn rộng. 
• Hoa tươi: Cắm hoa vào lọ và đặt bên cạnh mâm cúng giao thừa ngoài trời. 
• Hương: Thắp hương và cắm vào đĩa xôi hoặc chén gạo, nếu không cắm được cũng có thể đặt dưới mâm, đầu nhang hướng ra ngoài. 

Ngoài ra, tùy vào năm Hành Khiển, bạn có thể chọn màu sắc mũ quả, ủng quan,… riêng phù hợp. Hơn nữa, bạn cũng có thể thay mâm cúng mặn bằng mâm cúng chay tùy vào ăn hóa và phong tục của mỗi gia đình, miễn sao mâm cúng vẫn đảm bảo trang nghiêm và đủ lễ. 

Nên cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước

Theo quan niệm của người Việt, 12 vị Hành Khiển và 12 vị Phán Quan, mỗi năm đều sẽ thay phiên nhau trong coi hạ giới. Giao thừa được cho là thời điểm các vị Hành Khiển bàn giao công việc cho nhau, đồng thời thị sát hạ giới vội vàng. Vì thế, lễ cúng ngoài trời cần được thực hiện trước để “nghênh tân, tiễn cựu” nghĩa là đón quan Hành Khiển Mới đến và tiễn quan Hành Khiển cũ về trời. Tiếp đến, mới đến lễ cúng giao thừa trong nhà để đón mời ông bà, tổ tiên về chung vui ngày Tết với con cháu. 

Những lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng giao thừa

Sau khi biết mâm cúng giao thừa gồm những gì, bạn còn cần lưu ý thực hiện cúng giao thừa đúng cách, để đảm bảo lễ nghi và may mắn, tài lộc sẽ đến với gia đình trong năm mới. Một số lưu ý bạn cần biết như sau:

• Thời điểm cúng giao thừa tốt nhất là từ 23 giờ đến 1 giờ sáng mùng 1, nhất là 0 giờ – thời điểm giao thoa giữa năm cũ và năm mới. 
• Khi thực hiện lễ cúng, gia chủ cần ăn mặc gọn gàng, tươm tất. 
• Mâm cúng giao thừa ngoài trời nên thực hiện trước sau đó mới đến mâm cúng trong nhà. 
• Soạn văn cúng giao thừa kỹ lưỡng, đúng và đủ nội dung.
• Tùy vào điều kiện gia chủ, có thể chọn mâm cúng chay hoặc mặn. 
• Khi đọc văn khấn cần thành tâm, lưu loát và rõ ràng, rành mạch, không đọc quá to hay quá nhỏ. 
• Tránh cãi vã to tiếng trong thời điểm cúng giao thừa. 
• Khi chuẩn bị mâm cúng giao thừa tránh gây đổ vỡ đồ đạt, đặc biệt là chén, ly. 

Văn khấn giao thừa trong nhà và ngoài trời chuẩn nhất 2024

Bên cạnh mâm cúng giao thừa gồm những gì chuẩn nhất, văn khấn cũng cần được chuẩn bị đúng theo tiêu chuẩn, lời văn mạch lạc. Sau đây là bài văn khấn giao thừa chuẩn nhất được Hộp Quà Tết sưu tầm:

Văn khấn cúng Giao thừa ngoài trời theo sách Văn khấn Nôm

Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần)

Kính lạy:

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

– Con kính lạy Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.

– Con kính lạy ngài cựu niên Hành khiển, cựu Hành binh chi thần, cựu Phán quan.

– Con kính lạy ngài đương niên Hành khiển, đương niên Hành binh chi thần, đương niên Phán quan.

– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút giao thừa năm Quý Mão với năm Giáp Thìn.

Chúng con là:…

Sinh năm:…, thuộc hành canh:… tuổi, 

Cư ngụ tại số nhà:… ấp/khu phố:… xã/phường:… quận/huyện/ thành phố:… tỉnh/thành phố:…

Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân.

Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dường Phật, Thánh, dâng hiến tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.

Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Bài cúng giao thừa trong nhà chi tiết, đúng chuẩn 2024

Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần)

Kính lạy:

– Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

– Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật.

– Nam mô Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

– Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh.

Nay phút giao thừa năm Quý Mão với năm Giáp Thìn.

Chúng con là: …

Sinh năm: … thuộc hành canh: … tuổi

Ngụ tại số nhà:… ấp/khu phố:… xã/phường:… quận/huyện/thành phố:… tỉnh/thành phố:…

Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dường Phật – Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ thần, Phúc đức chính thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài thần, các ngài bản gia Táo phủ thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời các cụ tiên linh, cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, bá thúc đệ huynh, cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.

Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần, 3 lạy).

LỜI KẾT

Sau những chia sẻ trên về mâm cúng giao thừa gồm những gì và cách chuẩn bị mâm cúng chuẩn nhất, Hộp Quà Tết hy vọng bạn có thể hiểu thêm về nét đẹp văn hóa ngày Tết của người Việt ta. Đồng thời, với những hướng dẫn trên đây, bạn có thể thực hiện vẹn tròn nghi lễ thiêng liêng này vào đêm giao thừa. Ngoài ra, đừng quên ghé Hộp Quà Tết chọn những món quà Tết thật ý nghĩa gửi tặng ông bà, cha mẹ để đêm giao thừa thêm phần ấm áp, vẹn tròn nhé!

LIÊN HỆ CỬA HÀNG HOPQUATET.VN

Địa chỉ: 133 Nguyễn Hồng Đào, Phường 14, quận Tân Bình, TP.HCM
Hotline: 0903 342 137
Email: Dvkh@tanphunhuan.com
Website: https://hopquatet.vn/

Tác giả: Hồng Y